W języku polskim istnieją wyrazy o bardzo do siebie zbliżonym znaczeniu. Jeśli się jednak dokładnie przyjrzymy się niektórym z nich, a raczej ich precyzyjnemu znaczeniu, zauważymy, że istnieją pomiędzy nimi subtelne różnice, które mówią nam, w pewnych sytuacjach jedno określenie lepiej pasuje od drugiego. Jednym z takich przykładów są wyrazy kunktatorstwo i prokrastynacja, które tylko pozornie oznaczają jedno i to samo. Czym się natomiast różnią – o tym powiemy poniżej.
Co oznacza termin prokrastynacja?
Prokrastynacja to coraz popularniejsze określenie, które pojawia się już nie tylko w mowie pisanej i terminologii naukowej, lecz coraz częściej jest używane w codziennym języku. Termin ten oznacza nic innego, jak zaniechanie działania. To zaniechanie jest jednak nacechowane emocjonalnie i uczuciowo, często wynika nie z czynników zewnętrznych, które uniemożliwiają nam realizację określonych czynności bądź sfinalizowanie założeń, lecz wręcz z lenistwa, któremu zwykle towarzyszy szukanie wymówek. Prokrastynacja jest przy tym nieodłącznie związana ze stratami oraz szansami, które być może już nie powrócą.
Termin ten jest bardzo chętnie używany przez psychologów i psychoterapeutów, coachów i trenerów umiejętności interpersonalnych. Pojęcie prokrastynacji wbrew pozorom, nie jest jednak tworem naszych czasów, gdyż wywodzi się bezpośrednio z języka łacińskiego od słowa „procrastinatio”, które oznacza „odraczać coś”, „zwlekać z czymś”. W języku staropolskim jego odpowiednikiem był natomiast termin „jutrać”, którego używano dla czynności odkładanych na jutro lub bliską przyszłość. Co ciekawe, staropolski synonim prokrastynacji nie ma zabarwienia negatywnego i oznacza czynność, którą po prostu odkładamy na kolejny dzień.
Co oznacza kunktatorstwo i czym się różni od prokrastynacji?
Kunktatorstwo jest terminem bardzo często uznawanym za zbliżony znaczeniowo do prokrastynacji. Warto już na wstępie zaznaczyć, że te pojęcia oznaczają dwie różne rzeczy, mimo tego, że oba wiążą się z odwlekaniem/odkładaniem w czasie konkretnego działania. Kunktatorstwo oznacza świadome działanie w celu zaniechania realizacji danej czynności z nadzieją, że w przyszłości pojawią się lepsze warunki dla jej wykonania. Kunktatorstwo jest więc działaniem celowym, z góry zaplanowanym, niekiedy także wynikającym z wyrachowania. Świetnym przykładem może być tu czekanie na uderzenie na wroga do chwili, kiedy będzie on na tyle osłabiony, że niemożliwe stanie się dla niego odparcie ataku.
Bezpośrednio od działania kunktatorstwem wzięła się nazwa „kunktator”. Jest to nikt inny, jak osoba, która wciela w życie znaczenie słowa kunktatorstwo, czyli planuje swoje działania i odkłada je w czasie, czekając na najwłaściwszy moment, który przyniesie jej z góry zaplanowane korzyści. Kunktator jest często definiowany także jako „asekurant” lub „człowiek celowo grający na zwłokę”. Jak widać, działanie kunktatorstwem jest zupełnie inaczej nacechowane znaczeniowo od prokrastynowania i obu tych terminów nie należy używać zamiennie, lecz w zależności od konkretnej sytuacji i kontekstu wypowiedzi wybrać ten z nich, który najlepiej oddaje jej sens i wymowę.
